شاه برنامههای گستردهای جهت اقتدار و تسلط کامل ایران بر منطقهء خلیج فارس در سر داشت. بدین جهت، طول وقت ایران، سفارش 204 فروند جنگندهء F-4E را با شرط عدم تقلیل مشخصات رزمی به کمپانی مکدانلداگلاس ارائه کرد.
تا زمان انقلاب مذهبی سال 1979، تعداد 177 فروند از این جنگندهها، تحویل نیروی هوایی شاهنشاهی ایران گشته بودند. دولت اسلامی و جدید ایران، به فوریت، چهرهای ضدغربی اتخاذ کرد و در نتیجه، ایالات متحده به تاریخ 28 فوریهء 1979، ممنوعیت فروش هرگونه تسلیحات نظامی به ایران را به تصویت رساند. 31 فروند از جنگندههای F-4E نیروی هوایی ایران، هیچگاه تحویل نشدند. ممنوعیت فروش تسلیحات و قطعات یدکی نظامی، باعث بروز مشکلات جدی در زمینهء تعمیر و نگهداری این هواپیماها گردید به نحوی که هنگام حملهء رژیم بعث عراق به ایران به تاریخ 22 سپتامبر 1980، تنها 40 درصد از ناوگان فانتومهای ایران عملیاتی بودند. تنها در طول 9 ماه اول جنگ، تعداد 60 فروند فانتوم ایرانی از بین رفتند و بسیاری نیز به دلیل برداشت قطعه (cannibalization)، از رده خارج شدند. بر خلاف سال 1979 که بیش از 200 فانتوم در نیروی هوایی ایران عملیاتی بودند، امروزه تعداد فانتومهای در خدمت باقی مانده در نیروی هوایی اسلامی ایران، نامعلوم هستند که تنها در پایگاههای شاهرخی همدان، بوشهر، بندرعباس و چابهار در خدمت قرار دارند و تعداد آنها، فراتر از 30 فروند تخمین زده نمیشود.
فانتومهای ایران، مشمول بهینهسازیهای بومی قرار گرفتهاند تا بتوانند کمبود قطعات و تحریمها را پشت سر بگذارند. هرچند که مخفیکاری شدید از طرف حکومت اسلامی در مورد تواناییهای نظامی اعمال میشود، اما برخی از تصاویر و گزارشات، حاکی از ساخت برخی تسلیحات هوا به زمین هدایت شونده در داخل ایران است.
در این تصویر، یک فروند جنگندهء F-4E نیروی هوایی اسلامی ایران، در حال شلیک یک موشک ناشناختهء هوا به زمین هدایت لیزری میباشد. (به غلاف Pave Tack در زیر بدنه، توجه فرمائید) تسلیحات لیزری، دقت بسیار بالایی در حمله به اهداف زمینی دارند و به ویژه موشکهای هدایت لیزری را بر خلاف بمب میتوان از فواصل دور نیز به سمت اهداف شلیک نمود، تا خطرپذیری حمله کمتر شود.
یکی از این بهینهسازیهای بومی، بر روی توان فرستندهء رادار APQ-120 اعمال شده است تا برد شناسایی و رهگیری این رادار، افزایش یابد.
جنگ 8 ساله با عراق و همچنین تحریم فروش تسلیحات به جمهوری اسلامی ایران، مانع از تجدیدسازمان این نیروی با ساز و برگ غربی شده است و به نظر میرسد نیروی هوایی اسلامی ایران، مشغول جایگزینی فانتومها با جنگندههای ضربتی سوخوی24 میباشد. در ادامه، به مقایسهء اندکی بین دو جنگندهء Su-24MK (نوع صادراتی سوخوی24) و F-4E خواهیم پرداخت.
فانتوم سوخترسان در ایران
عکس زیر برگرفته از سایت http://www.patricksaviation.com/photos/amirtomcat/ میباشد و یکی از فانتومهای پایگاه ششم شکاری (احتمالن) را پس از عملیات سوخترسانی نشان میدهد. (برای اولین بار تصویری از فانتوم IRIAFبا مخازن سوخت خارجی در جایگاه داخلی بال با این حجم منتشر گردیده است)
در اواسط جنگ ویرانگر 8 ساله با رژیم بعث عراق، نیاز مبرم نیروی هوایی ایران به یک سوخت رسان چابک برای سوخت رسانی به جتهای شناسایی RF-4Eخود در عمق خاک عراق یا جهت پشتیبانی از تامکتها در منطقه پر از تهدید خلیج فارس باعث گردید که با استفاده از پد و سبد beech 1800 تانکرهای سوخترسان بوئینگ 707 و تغییر و آماده سازی پایلونهای فانتوم در جایگاه مرکزی و به جای مخزن اصلی خارجی این جنگنده، این مهم صورت پذیرد. لازم به ذکر است یک فروند RF-4E و دو فروند F-5E/F نیز جهت تست به لوله سوختگیری ثابت تجهیز گردیدند. از سرنوشت این طرح خبر موثقی در دست نیست ولی امیدوارم همچون دیگر پروژه های نیرو رها نگردیده باشد. (منبع)
فیلم های مرتبط
The McDonnell Douglas F-4 Phantom II
